Buğday Hastalıklarını bilmek ve mücadelesini yapmak çok önemlidir.Çünkü Buğday, insan beslenmesinde kullanılan kültür bitkileri arasında dünyada ekiliş ve üretim bakımından ilk sırada yer almaktadır. Aynı zamanda başta unlu mamuller olmak üzere birçok gıda ve sanayi sektöründe kullanılmaktadır. Aşağıda size en önemli Buğday hastalıklarından bahsettik.
Buğday Küllemesi
Semptomlar
Gri-kahverengiye dönüşen yaprakların üst yüzeyinde pamuksu, beyaz-gri büyüme parçaları görülür. Mantar büyümesinin karşısındaki yapraklarda klorotik yamalar gelişir. Mantar, gövdelerde genellikle küf üzerinde siyah noktalar olarak görünür hale gelir.
Etmen
Mantar
Hastalığın Gelişme Koşulları
Hastalığın ortaya çıkması, ağır nitrojen gübrelemesini destekler. Gelişmek için, nispeten soğuk ve nemli çevre koşullarını tercih etmektedir.
Mücadele Yöntemi
Dayanıklı buğday çeşitlerinin ekimi, bitkileri küllemeye karşı korumanın en iyi yollarından biridir. Aynı zamanda uygun yaprak fungisitlerinin uygulanması ve kışı geçiren mantar düzeyini azaltmak için hasattan sonra tarladan ekin artıklarının uzaklaştırılması da mücadele yöntemlerindendir.
Buğday Sarı Leke Hastalığı
Semptomlar
Bu hastalık yaprakları etkilediği gibi başak ve taneleri de etkilemektedir. Tüm belirti durumlarında ilk olarak kahverengi benekler oluşur. Nekrozda kahverengi beneklerin büyüdüğü ve genişlediği gözlenir., Mercek ya da elmas dilimi şeklinde lezyonlar oluşur. Bu lezyonların çevresi sarı haleler ile sınırlandırılır. Klorozda ise yaprak ayasındaki lezyonları hızla çevreleyen ve gelişen sarı alanlar oluşur.
Etmen
Mantar
Hastalığın Gelişme Koşulları
Hastalık sisli, yağmurlu ve 10°C’ nin üstündeki havalarda çok hızlı gelişir. Büyüme sezonu boyunca görülen sık yağışlar bitki gelişimini teşvik ettiği gibi hastalığı da teşvik eder. Nemli olan her dönemde yeni spor salınımı gerçekleşir ve lezyonlar genişler.
Mücadele Yöntemi
Hasattan sonra ekinleri konukçu olmayanlarla değiştirerek ve ekin artıklarını toprağa sürerek hastalık önemli ölçüde azaltılabilir. Dayanıklı çeşitler tercih edilmelidir.
Buğdayda Başak Yanıklığı
Simptomlar
Hastalık buğdayın bir veya birden fazla başakçığının beyazlaşması veya vaktinden önce olgunlaşması ile tanınabilir. Şiddetli enfekte olmuş başaklardaki taneler grimsi-beyaz, pembemsi veya kırmızımsı renk alır. Çoğunlukla kötü bir şekilde büzülmüş ve bükülmüştür ve tohum kabuğu dikkati çekecek şekilde sertleşmiş, pul pul olmuştur.
Etmen
Mantar
Hastalığın Gelişme Koşulları
Mantar mevsimler arasında konukçu bitki kalıntıları üzerinde hayatta kalır. Konukçı kalıntıları üzerinde birkaç yıl hayatta kalabilir; sıcak, nemli koşullar mevcut olduğunda hastalığın yayılmasını teşvik eder.
Mücadele Yöntemi
Bu hastalığın mücadelesi etmenin hem konukçu hemde toprak kökenli olmasından dolayı zordur. Mutlaka dayanıklı çeşitler tercih edilmelidir. İyi bir toprak işlemesi uygulanmalıdır. Ekimden önce topraktaki bitki artıkları ortadan kaldırılmalıdır. Aşırı azotlu gübrelemeden kaçınılmalıdır. Hastalığın yoğun görüldüğü alanlarda 2-3 yıllık ekim nöbeti uygulanmalıdır.
Buğdayda Pas Hastalıkları
Semptomlar
Yapraklarda veya gövdelerde klorotik benekler veya kahverengi nekrotik noktalar en tipik belirtilerindendir. Yapraklarda sarı çizgiler veya yamalar görülür. Yeşillik üzerinde kahverengi nekrotik çizgiler ve lezyonlarda kabarık turuncu püstüller mevcut olabilir.
Etmen
Fungus
Hastalığın Gelişme Koşulları
Hastalığın ortaya çıkışı serin ve ıslak koşulları destekler.
Mücadele Yöntemi
Pasla mücadelede en etkili yöntem dayanıklı buğday çeşitleri ekmektir. aynı zamanda uygun koruyucu fungisitlerin uygulamaları da yapılmalıdır. Erken olgunlaşan buğday çeşitlerinin yetiştirilmelidir.
Buğdayda Yaprak Çizgi Hastalığı
Semptomlar
Hastalık belirtileri tipik olarak yaprak ve kavuzlarda kahverengi siyah çizgi veya lekeler halinde kendini belli eder. Nemli havalarda hastalıklı dokular üzerinde bol miktarda bakteriyel akıntı, damlacıklar şeklinde görülür.
Etmen
Bakteri
Hastalığın Gelişme Koşulları
Hastalık, enfekteli tohum ve sıçrayan su yoluyla yayılmaktadır.
Mücadele Yöntemi
Hastalığa dayanıklı çeşitlerin kullanımı hastalığı azaltabilir. Sulama yönteminin doğru seçimi bu hastalık için çok önemlidir. Üstten sulama yöntemleri kullanılmamalıdır.
Çavdar Mahmuzu
Semptomlar
Başta hasta başaklarda çiçeklerden krem- altın sarısı renkte yapışkan damlacıklar sızar. Önceleri pek fark edilmeyen bu sızıntı beyazımsı renkli bu misellerin yerini çok geçmeden sert, boynuz veya mahmuz görünümünde morumsu-siyah renkli kitleler alır.
Etmen
Mantar
Hastalığın Gelişme Koşulları
kışı toprakta veya tohumlarla karışık olarak geçirir.
Mücadele Yöntemi
Mutlaka temiz tohum kullanılmalıdır. Yazın derin sürüm yapılmalıdır. Tarla kenarlarında yabancı ot temizliği yapılmalıdır.