İçindekiler
- 1 Sarımsak Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?
- 2 Sarımsağın Faydaları Nelerdir?
- 3 Sarımsak Hangi İklimde Ve Toprakta Yetişir?
- 4 Sarımsak Yetiştiriciliğinde Gübreleme
- 5 Sarımsak Yetiştiriciliğinde Ekim Ne Zaman Yapılır?
- 6 Sarımsak Yetiştiriciliğinde Ekim Nasıl Yapılır?
- 7 Sarımsak Yetiştiriciliğinde Sulama
- 8 Sarımsak Ne Zaman Ve Nasıl Hasat Edilir?
- 9 Sarımsak Yetiştiriciliğinde Görülen Hastalık Ve Zararlılar Nelerdir?
Sarımsak Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?
Sarımsak yetiştiriciliği, dünyanın birçok bölgesinde yapılan ve ekonomik değeri yüksek olan bir tarım faaliyetidir. Besin değerlerinin zenginliği nedeniyle, uzun yollardır hem yiyecek hem de ilaç olarak tüketilir. Zambakgiller familyasına ait olan sarımsak, iki yıllık bir bitkidir. İlk yıl, birkaç dişini oluştururken, ikinci yılda çiçeklenerek tohum verir. Sarımsak, tohumdan değil dişlerden üretilen bir ekin olması nedeniyle vejetatif üretilen ekinler kategorisine girer. Derin köklere ve ince yapraklara sahip olan sarımsaklar, genellikle erkenci beyaz ve geç pembe olmak üzere iki yaygın türde yetiştirilir. Ülkemizde sarımsak yetiştiriciliği, özellikle Kastamonu ve Balıkesir gibi bölgelerde yaygın olarak görülür. İklim ve toprak koşullarının uygunluğu nedeniyle bu bölgeler, kaliteli ve verimli sarımsak üretimi için ideal ortamlara sahiptir.
Sarımsağın Faydaları Nelerdir?
Sarımsak, A, B1 ve C vitaminleri açısından zengin bir kaynak olup, kan şekeri, kolesterol ve kan basıncını düzenleme, bağışıklığı güçlendirme, karaciğeri koruma ve antioksidan yapısı sayesinde bakteri, mantar ve parazitleri uzak tutma gibi pek çok faydaya sahiptir. Doğal bir antibiyotik olarak kabul edilen sarımsağın sağlık faydaları oldukça çeşitlidir. Sarımsak, manganez, B6 ve C vitamini yanı sıra selenyum ve lif kaynağıdır. Bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklara karşı koruyucu etki sağlar. Kolesterol düzeyini düşürmeye yardımcı olur. Alzheimer ve demans gibi nörodejeneratif hastalıkları önleme potansiyeline sahiptir. Kemik sağlığını iyileştirme özelliğine sahiptir. Tansiyonu düşürme etkisi bulunmaktadır. Mesane enfeksiyonlarına karşı etkilidir. Kanser tedavisinde kullanılabilir ve kanser riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Karaciğeri koruyucu etkiye sahiptir. Bu faydalarıyla sarımsak, sağlıklı bir yaşam için önemli bir destekleyici olarak kabul edilmektedir.
Sarımsak Hangi İklimde Ve Toprakta Yetişir?
Sarımsak, ılıman iklimleri tercih eder ve genellikle 15-20 °C sıcaklık aralığında en iyi şekilde gelişir. Bu bitki, kültür sebzeleri arasında tohum bağlamayan tek türdür ve genellikle dişlerle çoğaltılır. Sarımsak üretimi için kullanılacak dişlerin belirli bir büyüklüğe sahip olması gerekmektedir. Sarımsaklar genellikle tınlı ve kumlu topraklarda yetiştirilir; killi ve su tutan topraklarda iyi gelişim göstermezler. Ayrıca, fazla asidik veya alkali topraklarda da yavaş gelişirler. Sarımsak, -10 °C’ye kadar düşük sıcaklıklara dayanabilir ve bitki halinde maksimum -3 veya -4 °C’ye kadar dayanabilir. Uzun süreli düşük sıcaklıklar, bitkinin donmasına ve çürümesine neden olabilir. Sarımsak, uzun gün bitkisidir ve verimliliği artırmak için yüksek sıcaklık ve dengeli sulama önemlidir. Sulama, yağış miktarına göre azaltılabilir veya hiç yapılmayabilir. Ayrıca, doğru gübreleme ile bitkinin ihtiyaçları karşılanmalıdır.
Sarımsak Yetiştiriciliğinde Gübreleme
Sarımsak bitkisi, taze organik gübrelemeye hassas olduğundan, dikimden en az 3 ay önce yanmış organik gübre ile gübrelenmelidir. Dekara 3-4 ton organik gübre verilmesi önerilir. Sonbaharda organik gübre ile gübrelenen toprak, kış döneminde tekrar sürülmelidir. Dikim zamanı geldiğinde, Şubat başından itibaren toprağa gerekli inorganik gübreler serpme olarak atılmalıdır. Dekara 14-16 kg N, 10 kg P2O5 ve 20-25 kg K2O verilmelidir. Hazırlanan ve gübrelenen toprağa, gruplarına ayrılmış sarımsak dişleri elle tek tek dikilir.
Sarımsak Yetiştiriciliğinde Ekim Ne Zaman Yapılır?
Sarımsak ekim zamanı, türüne ve yetiştirildiği bölgenin iklimine bağlı olarak değişiklik gösterir. Kış sarımsağı genellikle Ekim-Kasım aylarında ekilirken, yaz sarımsağı ise Nisan-Mayıs aylarında ekilir. Bu dönemler, sarımsak tohumlarının en uygun şekilde kök salması ve gelişmesi için ideal olan toprak ve hava koşullarına denk gelir. Kış sarımsağı soğuğa dayanıklı olduğu için genellikle sonbaharda ekilir ve soğuk kış aylarında kök sistemini geliştirir. Yaz sarımsağı ise daha sıcak iklimlerde yetiştirilir ve genellikle ilkbaharda ekilir, sıcak yaz aylarında büyür ve gelişir. Bu ekim zamanları, sarımsak bitkisinin sağlıklı bir şekilde büyüyüp hasat edilmesini sağlar.
Sarımsak Yetiştiriciliğinde Ekim Nasıl Yapılır?
Sarımsak ekimine geçmeden önce tarla hazırlığı oldukça önemlidir. Toprak sürülerek yumuşatılır ve kesekler kırılır. Bu işlem, sarımsak köklerinin rahatça toprağa nüfuz etmesini sağlar. Sarımsak dikimi öncesinde tohumların ilaçlanması da gereklidir. Bu konuda uzmanlardan bilgi alınarak uygun ilaçlar tercih edilmelidir. Dikime geçmeden önce sarımsak tohumları uygun şekilde hazırlanmalıdır. Büyük veya orta boyutlu dişli sarımsak tohumları tercih edilmelidir. Dikim aralıkları genellikle 10 cm ile 15 cm arasında olup dağınık bir şekilde yapılır. Sarımsak tohumlarının dikim derinliği maksimum 5 cm olmalıdır. Dikim sırasında dişlerin yan batması veya sivri tarafının dik olarak batırılması, tohumların büyümesini engellemez.
1 Dekar Tarlaya Ne Kadar Sarımsak Ekilir?
Bir dekarlık üretim alanı için gereken sarımsak dişi miktarı dikim yöntemine bağlı olarak değişir. Tek sıralı dikimlerde, orta büyüklükte dişlerin 55-60 kg kadarı yeterlidir, ancak çok sıralı dikimlerde bu miktar 75-90 kg’a kadar çıkabilir. Sarımsak dişleri tek tek dikilir ve dikim sırasında dişlerin sivri kısımları yukarı, yassı kısımları ise aşağıya gelecek şekilde yerleştirilir.
Sarımsak Yetiştiriciliğinde Sulama
Sarımsak yetiştiriciliğinde, genellikle bol yağışlı dönemlerde sulamaya ihtiyaç duyulmaz. Ancak kurak dönemlerde sulama yapılabilir. Özellikle dikim öncesi hazırlanan toprağın nem seviyesine bağlı olarak sulama gerekebilir. Baş bağlama sürecinden sonra, olgunlaşma tamamlandıktan sonra sulama yapılmamalıdır. Bu dönemde sarımsakları sulamak, baş yapısını ve depolama kalitesini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, olgunlaşma tamamlandıktan sonra sulama yapılmamalı ve bitkilerin doğal olarak kuruması beklenmelidir. Bu, sarımsakların kalitesini korumak ve depolama süresini uzatmak için önemlidir.
Sarımsak Ne Zaman Ve Nasıl Hasat Edilir?
Sarımsak hasadı, genellikle bitkinin olgunlaşma sürecinin tamamlanmasından sonra gerçekleştirilir. Hasat zamanı, yaprakların sararmaya başlaması ve kurumaya geçmesiyle belirlenir. Sarımsak başları toprak yüzeyine doğru eğilerek, sapların kurumasıyla birlikte hasat için uygun hale gelir. Hasat, başların tamamen olgunlaştığı ve kabuklarının kuruduğu bir dönemde yapılmalıdır. Hasat, başların topraktan çıkarılmasıyla gerçekleştirilir. Başlar tek tek elle çıkarılır ve gerekirse bir süre kurumaya bırakılır. Daha sonra sapları kesilir ve sarımsak başları uygun koşullarda saklanmak üzere temizlenir. Hasat işlemi genellikle yaz sonu veya sonbaharın başında gerçekleştirilir, ancak coğrafi konuma ve yetiştirme şartlarına bağlı olarak zamanı değişebilir. Hasatın doğru zamanda yapılması, sarımsakların en iyi kalitede ve depolanabilir durumda olmalarını sağlar.
1 Dekardan Ne Kadar Sarımsak Çıkar?
Sarımsak verimi, çeşide, yetiştirme yöntemlerine, toprak koşullarına, iklim şartlarına ve bakımın kalitesine bağlı olarak büyük ölçüde değişir. Ortalama olarak, bir dekardan elde edilen sarımsak miktarı 700 ila 1400 kilogram arasında olabilir. Bu rakamlar, verimliliği etkileyen faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Örneğin, uygun iklim koşulları, doğru gübreleme, sulama ve hastalık kontrolü gibi faktörler verimi artırabilirken, aksi yönde etkiler ise verimi azaltabilir. Dolayısıyla, belirli bir dekar alanından kaç kilogram sarımsak elde edileceği, birçok değişkene bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Sarımsak Yetiştiriciliğinde Görülen Hastalık Ve Zararlılar Nelerdir?
Sarımsak yetiştiriciliğinde, bitkinin gelişimini olumsuz etkileyen pek çok zararlı ve hastalık bulunmaktadır. Kök nematodu, kök soğan akarı, sarımsak dört ayaklı akar ve soğan sineği gibi zararlılar başlıca sorunlardan biridir. Bu zararlılar bitkinin kök sistemine zarar vererek gelişimini engelleyebilir veya verim kaybına neden olabilir. Sarımsak yetiştiriciliğinde sıkça karşılaşılan hastalıklar arasında sarımsak pası, siyah sarımsak küfü ve fusarium sarımsak bulunur. Sarımsak pası yapraklarda lekeler oluştururken, siyah sarımsak küfü ve fusarium sarımsak ise köklerde çürümeye neden olabilir. Bu hastalıkların yayılmasını engellemek için hijyenik koşullara dikkat edilmeli ve enfekte bitkilerin hızlıca temizlenmesi veya imha edilmesi gerekebilir. Ayrıca, sarımsakların fazla yağışa maruz kalması mantar hastalıklarının yayılmasına neden olabilir.