Hububat Alım Süreci
Hububat, tarım sektörünün en önemli unsurlarından biridir ve Türkiye’de buğday ve arpa alım süreci oldukça büyük bir önem taşımaktadır. Bu sürecin etkin ve verimli bir şekilde yönetilmesi, üreticilerin emeklerinin karşılığını alabilmeleri ve ülke ekonomisinin desteklenmesi açısından kritik bir rol oynamaktadır.
TMO Kimlerden Buğday/Arpa Almaktadır?
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), buğday ve arpa alımlarını, ruhsatlı alanlarda üretim yapan ve Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS) kayıtlı üreticiler ile üreticilerin ortağı olduğu kooperatif ve birliklerden yapmaktadır. Bu şekilde, sadece kayıtlı ve izlenebilir üretim yapan çiftçilerin ürünleri alım sürecine dahil edilmektedir.
Üreticilerin Alım Sürecinde Dikkat Edeceği Hususlar Genel Olarak Nelerdir?
TMO iş yerlerine ya da TMO’nun anlaşmalı olduğu lisanslı depolara ürününü vermek isteyen
üreticilerimizin;
- ÇKS bilgilerini güncellemeleri,
- “https://randevu.tmo.gov.tr” adresinden veya “e-Devlet” üzerinden ya da TMO iş yerlerinden randevu almaları,
- TMO’nun anlaşmalı olduğu bankalarda TMO’ya özel hesap açtırmaları,
- Randevu günü ürünü ile birlikte, T.C. Kimlik Kartı, banka kartı veya banka hesap numaralarıyla alım noktalarına gelmeleri,
- Randevuya gelememeleri durumunda ürünü teslim edecek şahsa noter vekâleti vermeleri,
- ÇKS’ye kayıtlı üreticinin vefatı durumunda, veraset ilamı ile belirlenen mirasçının veya mirasçılardan birinin (noterden vekâlet almak şartıyla) randevu alabilmesi amacıyla TMO işyerine başvurması,
- Lisanslı depolar için bankadan ELÜS işlem emrine izin veren yatırım hesabı açmaları ve en yakın
- Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB) acentelerine kimlik belgesi, yatırım hesabı ve ikamet adresi
bilgileri ile birlikte başvurarak TÜRİB’e üye olmaları gerekmektedir
- Banka kartı, hangi bankalardan alınabilir?
Hesap açtırılacak anlaşmalı bankalar; Akbank, Albaraka Türk, Denizbank, Halkbank, İş Bankası,
Şekerbank, Vakıflar Bankası, Yapı ve Kredi Bankası ve Ziraat Bankası’dır. Üreticiler, bu bankalardan herhangi birisinde açtıracakları TMO hesabına ilişkin banka kartı/banka hesap numarası/banka hesap cüzdanlarını, ürünlerini teslim ederken yanlarında bulundurmalıdırlar. - TMO’nun belirlediği bankalarda daha önce TMO adına banka kartı olanların tekrar yeni hesap açtırıp yeni
kart almasına gerek var mı?
Daha önce TMO’nun anlaşmalı olduğu bankalarda TMO’ya özel hesap açtıran üreticilerimizin tekrar yeni bir hesap açtırmasına gerek yoktur. Ancak daha önce açtırılmış olan TMO’ya özel hesapların banka kanalı ile aktif veya pasif durumu kontrol edilmeli ve pasif olan hesaplar banka ile görüşülerek tekrar aktif hale getirilmelidir. - TMO’nun anlaşmalı olduğu bankalardan özel hesabı/kartı olanların tekrar TMO adına yeni hesap açtırıp kart almalarına gerek var mı?
- TMO’nun anlaşmalı olduğu bankalarda özel hesabı olan üreticiler, o banka kartlarına TMO hesabını da tanımlatarak o kartları üzerinden ödeme işlemlerini yürütebilirler.
- ÇKS nedir ve alım için ÇKS kaydının olması gerekiyor mu?
Çiftçi Kayıt Sistemi, üreticilerin tarım yaptığı arazi varlıklarının bulunduğu bir sistemdir. TMO, alımlarını Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS) kayıtlı üreticiler ile üreticilerin ortağı olduğu kooperatif ve birliklerden yapmaktadır. - ÇKS bilgileri nereden alınır?
İl/İlçe tarım ve orman müdürlüklerinden alınması gerekiyor. ÇKS bilgileri, randevu alınırken Tarım ve Orman Bakanlığı Çiftçi Kayıt Sisteminden on-line olarak alınmaktadır.
ÇKS kaydının güncellenmesi ne demektir ve güncellenmezse ne olur?
Üreticilerin TMO’ya vereceği ürün miktarı, üreticilere ait arazi büyüklüğü ile il ve ilçe tarım ve orman müdürlüklerinin koordinasyonunda kurulmuş olan rekolte tahmin komisyonlarının belirlediği ilçe bazlı verim değerlerinin çarpımı sonucunda elde edilmektedir. Dolayısıyla üreticilerimizin 1 yıl içerisinde arazi büyüklüğü değişimi TMO’ya verilebilecek ürün miktarını değiştirebilmektedir.
Üretici, ÇKS kaydını, TMO alımları başladıktan sonra çıkarttığı takdirde ürününü TMO’ya verebilir mi?
TMO Randevu Sistemi, Bakanlığımızın ÇKS sistemi entegre çalışmakta ve güncellenmekte olup
Bakanlığımızın sisteminde üreticimizin ÇKS kaydı bulunması halinde kayıt zamanı dikkate alınmaksızın üretici randevu alabilmektedir. - Randevusuz ürün verilebilir mi?
Randevu almadan TMO’ya ve TMO’nun anlaşmalı olduğu lisanslı depolara ürün teslim edilememektedir. - Randevu öncesinde yapılması gerekli bir şey var mı?
Randevu almak için öncelikle üretim sezonu başında İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerine teslim edilecek ürün için Çiftçi Kayıt Sistemi kaydının yapılması ve randevu almadan önce değişiklik varsa ÇKS kaydının güncellenmesi gereklidir. - Randevu nasıl alınır?
Randevu alma işlemi, gerçek kişiler için T.C. kimlik numarası; ÇKS belgesi olan tüzel kişiler için vergi numarası ile yapılacaktır. Üreticiler randevularını iki yöntemle alabilirler.
1- internet üzerinden randevu alma yöntemi; Bu yöntemde “http://www.tmo.gov.tr” adresinden “ÜRÜN ALIM RANDEVU” butonu tıklanarak ya da “http://randevu.tmo.gov.tr” adresinden randevu sistemi ana sayfasına giriş yapılır. Ana sayfadaki TC veya Vergi numarasını yazarak ya da “e-Devlet” butonu üzerinden sisteme giriş sağlanır.
2-TMO işyerlerine başvurmak suretiyle randevu alma yöntemi; TMO işyerlerine kimlik ibraz edilerek başvurulması durumunda TMO personeli tarafından randevu alınır.
- Randevu alınması ya da randevu iptali telefonla aranarak yaptırılabilir mi?
TMO’nun ilgili birimlerinin telefonla aranarak randevu alınması ya da iptali mümkün değildir. - Hangi günler randevu alınabilir?
Pazar günleri ve resmi tatil günleri hariç her gün için randevu verilmektedir.

- Sistemde “Teslim Edilecek Ürün” hanesi nasıl doldurulmalıdır?
“Teslim Edilecek Ürün” hanesinde sadece seçilen ürün için randevu alınabilecek, ayrıca ÇKS’de kayıtlı seçilen ürüne ait alan ve üretim bilgileri görülebilecektir. Örneğin; ÇKS’de buğday kaydı olan bir üretici “Teslim Edilecek Ürün” hanesinde buğday ürününü seçmesi durumunda sadece buğday için randevu alabilecek ve sadece ÇKS’de kayıtlı buğdaya ait bilgileri
görebilecektir.
Randevu alırken, sistemde üreticinin kendi bölgesi içerisinde alım merkezi ve alım miktarı belirlemede tercih hakkı var mı?
ÇKS’de tanımlı bulunan ilçeye göre ürünün teslim edilebileceği iş yerleri randevu sisteminde otomatik olarak ekranda görülmektedir. Bu kapsamda sistemde sadece üretici için görünen alım merkezlerinden tercih edilecek alım noktası için randevu alınabilir. - Sistemde “buğday” için randevu alınırken buğdayın cinsi veya çeşidinin de belirtilmesi gerekiyor mu?
Randevu alma işlemlerinde “Teslim Edilecek Ürün” bölümünde, ekmeklik ve makarnalık buğday ayrımı bulunmamakta olup sadece buğday randevusu verilmektedir. - Asgari alım miktarı ne kadar?
Üreticiler, asgari 5 ton için randevu alabileceklerdir. Ancak, ÇKS’de kayıtlı toplam üretim miktarı 5 tonun üzerinde olup son randevu için kalan miktar 5 tondan düşük ise bir kez randevu alabilecektir. Örneğin; ÇKS’de 14 ton buğday olan bir üretici 6 ton + 6 ton olmak üzere 2 randevu alacak, kalan 2 ton hakkı için sadece bir defaya mahsus olmak üzere 2 tonluk randevu alabilecektir. 1 ton + 1 ton olarak randevu verilmeyecektir. - Bir üretici kaç randevu alabilmektedir?
Bir üretici farklı günlerde en fazla 3 adet randevu alabilecektir. Bu 3 randevudan 1 tanesine gelinmesi veya iptal edilmesi durumunda yeni bir randevu alınabilecek, randevunun 1 tanesine gelinmeden ya da iptal edilmeden 4. randevu alınamayacaktır. - Aynı anda iki farklı gün için randevu alınabilir mi?
Satabileceği ürün miktarı 5 tondan fazla ise aynı anda iki farklı gün için randevu alınabilir. - Bir gün içinde farklı ürünler için birden fazla randevu alınabilir mi?
Bir üretici, 1 günde, bir iş yerine sadece 1 ürün için randevu alabilir. Aynı gün içinde bir üreticinin farklı ürünü alınmayacak, ayrıca farklı işyerine randevu alınamayacaktır. - Randevunun iptali, randevunun kaç gün öncesinden ya da aynı gün yapılabilir mi?
Randevular, randevu tarihinden bir gün önce saat 18.00’e kadar internet üzerinden, kendilerine gelen SMS’lerdeki randevu iptal linki üzerinden veya iş yerlerine müracaat edilerek iptal edilebilir. İş yerine yapılan başvurularda kimlik beyan edilmesi şartıyla dilekçe alınacaktır. Aynı gün içerisinde randevu iptali yapılamamaktadır. - Kaç randevu iptal etme hakkı var?
Randevu iptal etme hakkında sınır yoktur. - Randevulara gidilememesi durumlarında tekrar randevu alınabilir mi?
Alınmış olunan randevulara iptal edilmeden iki kez gidilmemesi durumunda sistemden bir daha randevu alınmayacak; daha sonraki tarihler için alınmış olan randevular da iptal edilecektir. - İlk randevusuna gitmemiş üretici, ikinci randevusunda ürününün hepsini götürebilir mi?
İkinci randevusunda almış olduğu randevu kadar ürün teslim edebilecektir. Kalan ürünü için yeni randevu alarak ürününü teslim edebilecektir. - Vefat durumunda ürünü kimler verebilir?
ÇKS’ye kayıtlı üreticinin vefat etmesi durumunda veraset ilamı ile belirlenen mirasçı veya mirasçılardan biri (diğer mirasçılardan noter onaylı vekâletname almak şartıyla) Kurumumuza başvurması durumunda söz konusu mirasçı üzerinden randevu ve alım işlemleri yürütülecektir. - Alınan randevular, alım merkezlerinde asılacak mı?
Günlük Randevu Listeleri tüm işyerlerinde sadece isim, soy isim ve TC kimlik numaralarının son 3 hanesini içerecek şekilde (Örneğin; TC: ********731) herkesin göreceği bir noktaya asılacaktır. - Randevu almada yasaklı duruma düşenler bir sonraki yıl randevu alabilirler mi?
2023 alım döneminde yasaklı durumuna düşen üreticiler 2024 yılında randevu alamayacaktır.

- 2024 hububat alım döneminde hangi ürünlerin alımı hangi fiyattan yapılacak?

- Ödemeler ne zaman yapılacak?
Ürün bedeli ödemeleri (TMO ve ELÜS) ürün teslimatını müteakip 45 gün içerisinde üreticilerin banka hesaplarına aktarılacaktır.
Alımda belirlenen ödeme miktarı, bankaya yatırılan ödeme miktarından az olabilmektedir. Bu neden kaynaklanmaktadır?
Ürününü TMO’ya satan üreticilere alım noktasında verilen A fişi nüshasında belirtilen fiyat, brüt alım fiyatı olup yasal kesintiler ve hizmet bedeli brüt alım fiyatına dâhil değildir. - Alımda analiz işlemlerinden sonra ürün için belirlenen fiyat, TMO tarafından belirlenen genel fiyattan az ya da çok olabilir mi?
TMO tarafından açıklanan fiyat 2.grup buğday fiyatıdır. Analiz sonucunda 1. grup çıkması durumunda açılanan fiyatın üzerinde veya 3. grup çıkması durumunda ise altında fiyatlandırma olacaktır. - Prim ve destek verilecek mi?
Bakanlığımız tarafından belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı tüm üreticilerimize buğday için 1.750 TL/Ton’a, arpa için 750 TL/Ton’a kadar fark ödemesi desteği verilecektir. - Bakanlığın verdiği prim ödemesinden faydalanmak için üreticiye hangi belge, nereden verilmektedir?
Ürününü TMO’ya teslim eden üreticilerin, ürün tesliminden sonra TMO işyerince düzenlenen müstahsil makbuzunu alarak bağlı bulundukları İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerine teslim etmeleri gerekmektedir. - Alımlarda hangi kesintiler yapılmaktadır?
%2 stopaj vergisi, geçici alım merkezlerinde ise % 1 ’lik hizmet bedeli kesintisi yapılmaktadır.
SGK’ya prim borcu olan veya icra daireleri yoluyla borcu tahsil edilecek üreticilerden yapılan kesintiler ise TMO tarafından değil ilgili kurumların talimatlarıyla bankalar tarafından yapılmaktadır. - Hizmet bedeli kesintisi var mı?
Sadece geçici alım merkezlerinde “hizmet bedeli kesintisi” (%1) yapılacaktır. - Borsa tescil ücreti kim tarafından karşılanacaktır?
TMO işyerlerine satılan ürünün borsa tescil ücreti TMO tarafından karşılanacaktır. - TMO’nun, aldığı üründen belli bir miktar kestiği yönündeki iddialar doğru mudur?
TMO, analiz numunesi olarak üreticilerimizden sadece 1 kg numune almakta, geriye kalan miktar üreticilere teslim edilmektedir. - Bir üretici ne kadar ürün verebilmektedir?
ÇKS’de kayıtlı üretim miktarının tamamı satın alınabilecektir. - Alım noktasında belirlenmiş alım miktarı üzerindeki ürünün alımı mümkün müdür?
Teslim edilecek ürün miktarı, ÇKS’de kayıtlı üretim miktar ile sınırlı olmakla birlikte üreticimizin son araç
hamulesinin tamamı alınmaktadır. - TMO’ya ürün vermede bir alt limit/sınır var mıdır?TMO’ya ürün vermede herhangi bir alt sınır yoktur.
- ÇKS kaydında yer alan ürününün hepsini TMO’ya vermesi zorunluluğu var mı?
ÇKS kaydı bulunan üreticiler ürünlerini gerek TMO gerekse piyasada istediği miktarda değerlendirebilir. - Bir üreticiye ait farkı çeşitlerde buğday/arpa var ise bunların alıma nasıl getirilmesi gerekiyor?
Üreticiler ürün tesliminde;
-Buğdayları ayrı arpaları ayrı olmak üzere,
-Buğdaylarını makarnalık veya ekmeklik durumuna göre farklı araçlarda,
-Ekmeklik buğdayları ise renk durumuna göre (beyaz/kırmızı) ayrı araçlarda
getirmeleri gerekmektedir. - Üreticiler, lisanslı depolara verdikleri ürünü TMO’ya satabilecek mi?
Üreticilerimiz TMO ile protokol imzalayan lisanslı depoculuk şirketlerine ait depolara teslim ettiği
ürününü Elektronik Ürün Senedi (ELÜS) olarak TMO’ya satabileceklerdir. - Lisanslı depolara ürün teslimi için ne yapılması gerekiyor?
Lisanslı depolara ürün teslim edecek üreticilerin
Herhangi bir bankadan Elektronik Ürün Senedi (ELÜS) işlem emrine izin veren yatırım hesabı açmaları ve en yakın Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB) acentelerine kimlik belgesi, yatırım hesabı ve ikamet adresi bilgileri ile birlikte başvurarak TÜRİB’e üye olmaları gerekmektedir.
Ayrıca
– 25 TL/Ton nakliye desteği (750 TL’ye kadar)
– Araç başına 25 TL analiz desteği
– Depo kira ücreti desteği
– T.C. Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerinden ürün bedelinin %75’ine kadar sıfır (%0) faizli 9 ay vadeli kredi kullanma imkânlarından yararlanılabilecektir. - TMO ile anlaşmalı lisanslı depolar nereden öğrenilebilir?
TMO ile protokol imzalayan lisanslı depoculuk şirketleri www.tmo.gov.tr adresinde “Bilgi Merkezi” sekmesinde yer alan “Sürdürülebilirlik” başlığı altındaki “Anlaşmalı Lisanslı Depolar” kısmında yayınlanmaktadır. - Ürünler kimler tarafından teslim edilebilir?
Ürün sahibinin
herhangi bir sebeple ürün teslimatı yapamayacak olması durumunda teslimat, vekâlet (noter onaylı)
verdiği kişi tarafından yapılabilecektir. - ÇKS’ye kayıtlı üreticinin vefat etmesi durumunda iş ve işlemler kimin tarafından yürütülecektir?
ÇKS’ye kayıtlı vefat eden üreticiye ait mahkemeden ya da noterden alınacak mirasçılık belgesi (veraset ilamı) ile belirlenen mirasçılarından vefat eden üreticinin ÇKS limitleri üzerinden yapılabilecektir. Birden çok mirasçı olması durumunda mirasçılar, aralarından bir kişiye noter onaylı ürün satışı ve tahsilatına yetkili olduğuna dair vekâlet verecekler. - Buğday/Arpa arazisi birkaç kişi üzerine tapulu olması durumunda ürünü alıma kimin götürmesi
gerekiyor?
TMO, alımlarını Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS) kayıtlı üreticiler ile üreticilerin ortağı olduğu kooperatif ve birliklerden ÇKS’de kayıtlı miktar kadar alım yapmaktadır. Dolayısıyla ÇKS kimin adına kayıtlı ise ürün alımı bu kişiler üzerinden yapılmaktadır. - Alımda hangi belgeler gereklidir?
Alım noktasına ürününü satmak üzere gelen üreticiler, randevu sisteminde belirtilen miktar kadar ürünün yanı sıra yanlarında;
-TC kimlik numarası bulunan belge (Nüfus cüzdanı, ehliyet ve pasaport) aslı ve fotokopisi,
-TMO’nun anlaşmalı olduğu bankalardan herhangi birisinde açtırılacak TMO hesabına ilişkin banka kartı/banka hesap numarası/banka hesap cüzdanı
getirmelidir. - Alımlar hangi günlerde ve hangi saatler arasında yapılmaktadır?
TMO iş yerlerinde resmi tatil ve pazar günleri hariç haftanın 6 günü alım yapılacaktır. Alımlar sabah saat 08.00’de başlayıp akşam saat 20.00’ye kadar devam etmektedir. - Alım yerine, randevu verilen günün hangi saatinde gidilmesi gerekiyor?
Randevu sistemi sadece günlük olup saatlik değildir. Dolayısıyla ürününü TMO’ya satmak için getiren üreticiler randevu gününde alım işlemlerine sırayla tabi tutulmaktadır. - Eski yıl mahsulü veya ithal ürünler alınabilir mi?
Eski yıl mahsulü veya ithal ürünler kesinlikle alınmayacaktır. Eski yıl mahsulü veya ithal ürünün Kurumumuza satışının yapıldığı ya da yapılmaya çalışıldığının tespit edilmesi halinde üreticinin Kurumumuza ürün satışı (Haşhaş hariç) 2 yıl engellenecektir - Randevuda alınan miktardan fazla götürülen ürünler TMO tarafından alınır mı?
Üretici her randevusunda almış olduğu randevu miktarı kadar ürün getirebilmektedir. ÇKS miktarını geçmemek şartı ile randevu miktarını aşan son araç hamulesi alınabilmektedir. - Ürünün dampersiz ya da damperi çalışmayan araçla getirilmesi durumunda ne gibi bir duruma karşılaşılır?
2024 yılı alımlarında önceki yıllardan farklı olarak dampersiz ya da damperi çalışmayan araçla ürün teslim edilmesi halinde peşin alımlarda (taahhütname ile alımdan peşin alıma dönenler hariç) tüm kesimlerden 75 TL/Ton+KDV boşaltma ücreti alınacaktır. Damperli araçla ürün getirilmesi durumunda boşaltma ücreti alınmayacaktır. - Alım anındaki indirme, boşaltma ve geri yükleme işlemleri için herhangi bir ücret verilir mi?
Tahmil tahliye işçisi vb. üçüncü şahıslar, üreticilerden ne ad altında olursa olsun ücret talep
etmeyecektir. - Ürün sahibinin alım yerinde ürün vermekten vazgeçmesi ya da ürün reddi durumunda ne yapılması
gerekiyor?
Randevu alarak iş yerlerine gelen ürün sahiplerinin ürününü herhangi bir nedenle TMO’ya vermekten vazgeçmesi veya analiz neticesinde ürününün reddedilmesi durumunda; üreticinin reddedilen ürün miktarı için tekrar randevu alabilmesi amacıyla düzenlenmiş olan ürün belgesinde TMO RED veya Üretici RED mutlaka yapılacaktır. Aksi takdirde randevu sistemi tarafından üretici o gün randevusuna gelmemiş sayılacağından üretici mağduriyetine sebep olacaktır. - Üreticinin, ürünle ilgili verilen karara itirazı ne şekilde olacaktır?
Ürün sahiplerinin yapılan analize itiraz etmeleri durumunda, Hububat Alım ve Satış Esaslarına
İlişkin Uygulama Yönetmeliği’nin “Fiyatlandırma ve Ödeme Esasları” bölümünün 11’inci maddesine göre işlem yapılacak ve bu bölüm üreticilerin anlayacakları şekilde düzenlenerek iş yerlerine asılacaktır. - Alımlar ne zaman sona erecek?
Kurumuza ürün arzı olduğu müddetçe randevu sistemi açık kalacak ve alımlar devam edecektir. - İletişim bilgileri nelerdir?
Üreticiler, TMO alımlarıyla ilgili bilgileri TMO internet sitesinden (www.tmo.gov.tr), TMO iş yerlerinden ve Alo Ürün Hattından [312 416 34 10 (8 hat)] alabileceklerdir

Daha detaylı bilgi için, TMO’nun internet adresindeki ilanları ve duyuruları takip edebilir ve bölgenizdeki TMO kuruluşlarını ziyaret edebilirsiniz: www.tmo.gov.tr.