Kiraz Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?
İçindekiler
- 1 Kiraz Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?
- 2 Kiraz Çeşitleri Nelerdir?
- 3 Kiraz Yetiştiriciliğinde İklim Ve Toprak Yapısı Nasıl Olmalıdır?
- 4 Kiraz Yetiştiriciliğinde Fidan Dikimi
- 5 Kiraz Yetiştiriciliğinde Akıllı Sulama Sistemleri
- 6 Kiraz Yetiştiriciliğinde Gübreleme
- 7 Kiraz Ağacı Nasıl Budanır?
- 8 Kiraz Kaç Yıl Sonra Meyve Verir?
- 9 Kiraz Yetiştiriciliğinde Hasat
- 10 1 Dönümden Ne Kadar Kiraz Çıkar?
- 11 Kiraz Yetiştiriciliğinde Görülen Hastalık Ve Zararlılar
Kiraz yetiştiriciliği, genellikle Akdeniz iklimine sahip bölgelerde ve ılıman iklim kuşağında yoğun olarak yapılmaktadır. Türkiye, dünyanın önde gelen kiraz üreticilerinden biridir ve kiraz yetiştiriciliği ülkenin birçok bölgesinde yaygın olarak gerçekleştirilir. Türkiye’nin güney bölgeleri, özellikle Marmara, Ege, Akdeniz ve İç Anadolu bölgeleri, kiraz yetiştiriciliği için ideal iklim ve toprak koşullarına sahiptir. Kiraz, ticari açıdan önemli bir meyve olup, üreticilere önemli gelir kaynakları sağlar. Ancak, kiraz yetiştiriciliği mevsimsel faktörlere, özellikle de iklim değişikliklerine oldukça duyarlıdır ve don gibi doğal olaylar ürün miktarını olumsuz yönde etkiler. Bununla birlikte; doğru tarım teknikleri, sulama yöntemleri ve hastalık kontrolü ile kiraz yetiştiriciliği oldukça karlı olabilir. Kirazın anavatanı olarak kabul edilen Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde binlerce yıldır kiraz yetiştiriciliği yapılıyor. Kiraz yetiştiriciliği, hem iç piyasada taze tüketim için hem de ihracat yoluyla ülke ekonomisine önemli katkılar sağlamaktadır.
Kiraz Çeşitleri Nelerdir?
Kiraz yetiştiriciliğinde birçok farklı çeşit bulunmaktadır. Türkiye’de ve dünya genelinde yetiştirilen bazı popüler kiraz çeşitleri şunlardır:
Bing: ABD’de oldukça popüler olan, büyük, parlak kırmızı renkte ve tatlı bir meyveye sahip olan bir çeşittir.
Lambert: Büyük, koyu kırmızı renkte ve tatlı-tart bir lezzete sahip olan bu çeşit, kısa bir mevsimde yetişir ve kısa raf ömrüne sahiptir.
Van: Türkiye’nin Van şehrinden adını alan bu çeşit, orta büyüklükte ve parlak kırmızı renkte meyvelere sahiptir. İç Anadolu bölgelerinde de yetiştirilir.
Stella: Orta büyüklükte, parlak kırmızı ve tatlı bir meyveye sahip olan bu çeşit, kendi kendine verimlidir ve kolayca yetiştirilir.
0900 Ziraat: Türkiye’de oldukça yaygın olarak yetiştirilen bu çeşit, iri, sert ve tatlı meyve etine sahiptir. Çatlamaya dayanıklı meyvesi ile dikkat çeker.
Kordia: Büyük, siyah renkli ve tatlı bir meyveye sahip olan bu çeşit, geç olgunlaşır ve uzun raf ömrüne sahiptir.
Regina: Orta büyüklükte, parlak kırmızı ve tatlı bir meyveye sahip olan bu çeşit, dayanıklı bir ağaç yapısına sahiptir ve soğuk iklimlere uyumludur.
Bu çeşitlerin yanı sıra, her bölgenin iklim ve toprak koşullarına göre farklı kiraz çeşitleri yetiştirilebilmektedir. Kiraz yetiştiriciliğinde çeşit seçimi, iklim koşulları, toprak yapısı ve pazar talepleri gibi faktörler dikkate alınarak yapılmalıdır.
Kiraz Yetiştiriciliğinde İklim Ve Toprak Yapısı Nasıl Olmalıdır?
Kiraz, yapraklarını döken bir meyve türü olduğundan, sıcak bir büyüme mevsimi ile kışın belirli bir süre dinlenmeye ihtiyaç duyarlar. Don olayının yaşanmadığı bir büyüme mevsimi ve çatlamanın önlenmesi için yağmursuz bir hasat periyodu gereklidir. Ancak, kiraz yetiştiriciliğini sınırlandıran en önemli faktörlerden biri ilkbahar geç donlarıdır. Kiraz çiçek tomurcukları genellikle -2°C’ye kadar dayanabilirken, açmış çiçekler -2°C’de zarar görebilir. Kış soğuklaması, dinlenmenin kırılması ve ilkbaharda gelişmenin devam edebilmesi için gereklidir. Kirazlar genellikle 7,2°C’nin altında geçen 400-1500 saatlik bir soğuklama ihtiyacına sahiptir. Toprak yapısı da kiraz yetiştiriciliği için önemlidir. İyi drene edilmiş, PH değeri 5.5-7.5 arasında olan topraklar kiraz yetiştiriciliği için uygundur. Ancak, kiraz kökleri aşırı nemli topraklara karşı hassastır ve bu tür topraklarda kök hastalıkları daha yaygın olabilir. Dolayısıyla, kiraz yetiştiriciliğinde uygun iklim ve toprak koşullarının yanı sıra doğru sulama ve hastalık kontrolü de büyük önem taşır.
Kiraz Yetiştiriciliğinde Fidan Dikimi
Kiraz yetiştiriciliği için uygun anaç çeşit kombinasyonunun belirlenmesi ve fidanların güvenilir kaynaklardan temin edilmesi oldukça önemlidir. Fidanların sertifikalı olması, sağlıklı ve kaliteli bir bahçe kurulumu için gereklidir. İklim koşullarına bağlı olarak dikim zamanı da iyi planlanmalıdır. İlkbaharda sert geçen yerlerde dikim yapılacaksa sonbahar, ılık geçen yerlerde ise sonbahar tercih edilmelidir. Fidanların dikim öncesinde kök tuvaleti yapılmalı ve aşı parselinden söküldüğü derinlikte dikilmelidir. Dikim yapılacak çukurlara, çiftlik gübresi eklenmesi fidan gelişimini olumlu yönde etkiler. Dikimden hemen sonra fidanlara can suyu verilmesi, köklerin yerleşmesine ve yeni bahçenin sağlıklı bir şekilde gelişmesine yardımcı olur. Kiraz yetiştiriciliğinde başarılı bir dikim ve bakım süreci için bu adımların titizlikle uygulanması önemlidir.
Kiraz Yetiştiriciliğinde Akıllı Sulama Sistemleri
Kiraz ağaçları, büyüme mevsimi boyunca düzenli ve yeterli miktarda suya ihtiyaç duyarlar. Özellikle çiçeklenme ve meyve gelişimi dönemlerinde su ihtiyaçları daha da artar. Su, meyve olgunlaşma sürecinde de meyve suyunu artırarak daha büyük ve daha tatlı meyveler elde etmeye yardımcı olur.
Kiraz yetiştiriciliğinde akıllı sulama sistemleri, sulama işlemlerinin daha etkin ve verimli bir şekilde yapılmasına olanak tanır. Bu sistemler, bitki ihtiyaçlarına dayalı olarak sulama miktarını ve zamanlamasını otomatik olarak ayarlar. Bu sayede, suyun israfını önlerken aynı zamanda bitkilerin su ihtiyacını doğru şekilde karşılar. Akıllı sulama sistemlerinin bir diğer avantajı da iş yükünü azaltmasıdır. Otomatik sulama programları, çiftçilerin sulama işlemlerini düzenlemek için harcadıkları zamanı ve işgücünü azaltır. Bu da çiftçilerin diğer tarımsal faaliyetlere daha fazla odaklanmasını sağlar. Bu sistemler, kiraz yetiştiriciliğinde su yönetiminin iyileştirilmesine ve daha sağlıklı ve verimli kiraz mahsullerinin elde edilmesine yardımcı olur. Bu konuda daha detaylı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Kiraz Yetiştiriciliğinde Gübreleme
Kiraz bahçesi kurulacak arazinin toprak özelliklerini belirlemek için farklı derinliklerden toprak örneği alınarak analiz edilmelidir. Bu analizler, toprağın pH seviyesi, besin içeriği, organik madde miktarı ve diğer önemli özellikleri hakkında bilgi sağlar. Elde edilen toprak analizi sonuçlarına dayanarak, uygun bir gübreleme programı belirlenmeli ve ağaçların ihtiyacı olan besin elementleri toprağa eklenmelidir. Kiraz ağaçlarının ticari boyutta meyve vermesi için yeterli miktarda çiçek tomurcuğu oluşturması önemlidir. Bu da doğru oranlarda su ve besin sağlanmasını gerektirir. Azot, fosfor ve potasyum gibi temel besin maddeleri kiraz ağaçlarının büyümesi ve meyve oluşturması için gereklidir. Ayrıca, mikro elementler de önemli rol oynar. Özellikle; bor, demir ve çinko gibi eksiklikler düzenli olarak takip edilmelidir. Hasattan sonra, ağaçların beslenmesini sağlamak için yapraktan uygulamalar ve gübrelemeler yapılmalıdır. Bu süreç, ağaçların dinlenme dönemine kadar devam eder ve gelecek yılın meyve gözlerinin beslenmesini sağlar. Bu şekilde, kiraz ağaçları sağlıklı bir şekilde büyüyebilir, hastalıklara karşı direnç kazanır.
Kiraz Ağacı Nasıl Budanır?
Kiraz yetiştiriciliğinde budama ve terbiye, erken meyve oluşumu, verimlilik ve meyve kalitesi açısından oldukça önemlidir. Kiraz ağaçları genellikle dikine büyüyen bir taç oluştururlar. Bu nedenle merkezi lider sistemi, budama için tercih edilir. Bu sisteme göre, ilk dikimden sonra fidanların tepeleri 75-85 cm yükseklikten kesilir. İlkbaharda, tomurcuklar kabardıktan sonra uçtaki 2 tomurcuk bırakılır ve altındaki 5-6 tomurcuk koparılır. Bu uygulama ile ağacın tepesindeki sürgünlerin rekabeti azaltılmış olur. Sürgünler 7-10 cm uzunluğa ulaştığında, 45-50 cm yükseklikten 4-5 dal seçilerek gövde ile 80-90 derece açı yapacak şekilde dal açıları genişletilir. Bu şekilde, erken meyve oluşumu teşvik edilir. İlk kat oluşturulduktan sonra, sonraki yıllarda aynı işlem tekrarlanarak toplamda 4-5 kat ve 17-21 yan dal oluşana kadar devam edilir. Budama zamanı, özellikle sert kış bölgelerinde geciktirilmelidir.
Kiraz Kaç Yıl Sonra Meyve Verir?
Kiraz ağacı genellikle ekiminden sonra 3 ila 5 yıl arasında meyve vermeye başlar. Ancak, bu süre çeşide, yetiştirme koşullarına ve iklim şartlarına bağlı olarak değişebilir. Bazı hızlı büyüyen ve erkenci kiraz çeşitleri daha erken meyve verebilirken, diğer çeşitler daha uzun sürebilir.
Kiraz Yetiştiriciliğinde Hasat
Hasat, sürecin en önemli aşamalarından biridir. Çünkü kirazların kendine özgü fiziksel özellikleri ve narin yapısı, hasat sırasında son derece dikkatli davranılmasını gerektirir. Kirazlar, olgunluğa eriştiklerinde, günün erken saatlerinde toplanmalıdır. Çünkü sıcaklık arttıkça meyvelerin kalitesi ve dayanıklılığı azalabilir. Ayrıca olgunlaşan kirazları, kuşlardan korumak için hasat geciktirilmemelidir. Hasat sırasında sadece meyve değil, saplarının da dikkatlice koparılması gerekir. Bu, hem meyvelerin korunmasına hem de ağacın gelecek yılın verimine hazırlanmasına yardımcı olur; çünkü kiraz ağaçlarında hasat sırasında meyve gözlerine zarar verilirse, gelecek sezonun verimi ciddi şekilde etkilenebilir. Bu nedenle, hasat işlemi titizlikle ve özenle gerçekleştirilmelidir. böylece hem meyveler hem de ağaçlar sağlıklı bir şekilde gelişimlerini sürdürebilir.
1 Dönümden Ne Kadar Kiraz Çıkar?
Kiraz yetiştiriciliğinde, bir dönümlük alandan elde edilebilecek ürün miktarı değişkenlik gösterir. TÜİK’in 2012 verilerine göre, ağaç başına ortalama verim 28 kilogramdır. Bu veriye dayanarak, bir dönüm alandan elde edilebilecek ürün miktarı 420 ile 3000 kilogram arasında olabilir.
Kiraz Yetiştiriciliğinde Görülen Hastalık Ve Zararlılar
Kiraz yetiştiriciliğinde görülen bazı hastalık ve zararlılar şunlardır:
Hastalıklar:
- Monilya Hastalığı: Çiçeklerde ve meyvelerde görülen bir mantar hastalığıdır. Meyvelerin kahverengileşmesine ve çürümesine neden olur.
- Bakteriyel Kanser ve Zamklanma: Özellikle gövde, genç sürgünler, dallar, meyve sapları, gözler, yapraklar ve meyvelerde etkili olan bir hastalıktır. Dairesel ve uzunlamasına ıslak lekeler şeklinde belirtiler gösterir.
- Köklü Mantar Hastalıkları: Kök çürüklüğü, kök boğazı çürüklüğü gibi mantar hastalıkları kiraz ağaçlarında kök sistemine zarar vererek büyümeyi ve besin alımını engelleyebilir.
Zararlılar:
- Kiraz Sineği: Kiraz meyvelerine yumurtalarını bırakarak larvaların meyve içinde beslenmesine neden olan bir zararlıdır. Meyve dökümüne ve kalite kaybına neden olabilir.
- Kanadı Noktalı Sirke Sineği: Olgunlaşmış meyvelere yumurta bırakarak içlerinde larvaların gelişmesine neden olur. Bu da meyvelerin çürümesine yol açar.
- Kırmızı Örümcek: Özellikle yaz aylarında kiraz ağaçlarında zararlı olan kırmızı örümcek, yapraklarda sararma, kuruma ve dökülmeye neden olabilir.
- Yaprak Bitleri ve Kabuklu Bitler: Yaprak bitleri ve kabuklu bitler, yaprakların sararmasına ve meyvelerin deformasyonuna neden olabilir.
Bu hastalıklar ve zararlılar kiraz yetiştiriciliğinde ciddi ekonomik kayıplara neden olabilir, bu yüzden etkili mücadele yöntemleri kullanılarak kontrol altına alınmaları önemlidir.