Brokoli Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?
İçindekiler
Brokoli yetiştiriciliği, hem tarihsel kökeni hem de besleyici değeri nedeniyle dünya genelinde ve Türkiye’de önemli bir tarım faaliyetidir. Brokoli, turpgiller (Brassicaceae) familyasına aittir ve diğer lahana türleriyle aynı familyadan gelir. İlk olarak Akdeniz bölgesine özgü olduğu düşünülen brokoli, tarih boyunca farklı kültürler tarafından keşfedilip geliştirilmiştir. Özellikle Asya, Amerika ve Avrupa’nın birçok bölgesinde popüler bir sebze olarak kabul edilir. Türkiye’de ise brokoli yetiştiriciliği, özellikle Akdeniz ve Ege Bölgeleri’nde yaygındır. Pazar ihtiyacı açısından brokoli, taze ve dondurulmuş olarak birçok süpermarket, manav ve pazarda tüketicilere sunulmaktadır. Sağlık bilincinin artması ve tüketicilerin beslenme alışkanlıklarında değişiklik yapmasıyla birlikte, brokoliye olan talep de artmıştır. Bu nedenle, brokoli yetiştiriciliği hem iç pazarda hem de dış pazarda önemli bir potansiyele sahiptir.
Brokoli Nerede Yetişir?
Türkiye’de brokoli yetiştiriciliği genellikle serin ve ılıman iklimin hakim olduğu bölgelerde yaygındır. Bu nedenle, Akdeniz ve Ege Bölgesi, brokoli üretimi için en uygun bölgelerdir. Özellikle Antalya, İzmir, Muğla, Aydın, Mersin, Adana, Hatay, Denizli, Manisa ve Balıkesir gibi şehirlerde brokoli yetiştiriciliği oldukça popülerdir. Bu bölgelerin iklim koşulları, kaliteli ürün elde edilmesini sağlar.
Brokoli Yetiştiriciliğinde İklim Ve Toprak Yapısı
Ilıman iklimleri tercih eden brokoli, serin mevsim sebzeleri arasında yer alır. Yüksek sıcaklık ve kuraklık brokolinin olgunlaşmamış çiçek taslaklarının gelişimini olumsuz etkiler. Bu nedenle, ideal iklim koşulları 15-20°C arasında değişen sıcaklıklar ve dengeli nem seviyeleridir. Toprak yapısı açısından, hafif, iyi drene olan, humusça zengin ve pH değeri 6.0 ile 7.0 arasında olan toprakları tercih eder. İyi su tutan topraklar, bitkinin köklerinin sağlıklı bir şekilde gelişmesine ve besin maddelerini etkili bir şekilde almasına yardımcı olur. Ayrıca, organik maddece zengin topraklar brokolinin büyümesi için gereken besin maddelerini sağlar.
Brokoli Yetiştiriciliğinde Ekim
Serin iklim sebzelerinden biri olan brokoli, genellikle kış aylarında ekilir. Tohum seçimi, bu sürecin başarısı için oldukça önemlidir. Sağlıklı ve kaliteli tohumlar, sağlıklı ve verimli bir brokoli bitkisi elde etmek için ilk adımdır. Ekim öncesinde toprağın iyi hazırlanması da oldukça önemlidir. Toprak sürümü ve gerekli gübrelemelerle toprak beslenmesi sağlanır. Brokoli tohumları genellikle sıralar arası 45-70 cm, sıra üzeri ise 30-50 cm mesafelerle dikilir. Ekim derinliği tohumun boyutuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir, ancak genellikle 1-2 cm derinliğe ekilir. Ekimden sonra toprak neminin korunması için düzenli sulama ve yabancı ot kontrolü yapılmalıdır. Ekim dönemi boyunca, zararlı böcekler ve hastalıklara karşı koruyucu ilaçlamalar da düzenli olarak yapılmalıdır. Bu adımları takip ederek, brokoli ekiminde başarılı ve sağlıklı bir ürün elde etmek mümkündür.
Brokoli Yetiştiriciliğinde Sulama
Aşırı nemden hoşlanmayan bir bitki olduğu için, brokolinin sulaması konusunda dikkatli olunmalıdır. Sürekli nemli bir toprak, brokoli bitkisinin köklerinin çürümesine ve hastalıklara yol açar. Genellikle, brokoli için ideal sulama aralığı 7-10 gündür. Ancak bu süre, bölgenin iklimine, toprağın nem tutma kapasitesine ve hava koşullarına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Damla sulama sistemi, brokoli için en uygun sulama yöntemlerinden biridir. Bu yöntem, suyun doğrudan bitkinin kök bölgesine verilmesini sağlar. Damla sulama sistemi uygulanamıyorsa, karık usulü sulama da etkili bir alternatiftir. Brokoli bitkisinin sulama ihtiyacı, özellikle fide dikiminden sonraki ilk haftalarda ve başak oluşturma döneminde artar. Bu dönemlerde bitkinin su ihtiyacını karşılamak için sulama sıklığı ve miktarı artırılır. Ancak brokoli yetiştiriciliğinde her zaman sulama yaparken aşırı sulamadan kaçınılmalı ve toprağın su tutma kapasitesi dikkate alınmalıdır.
Brokoli Yetiştiriciliğinde Gübreleme
Öncelikle, brokoli yetiştirilmeden önce toprak analizi yapılmalıdır. Toprak analizi sonuçlarına göre, ne tür gübrelerin kullanılması gerektiğini belirlenir. Brokoli yetiştiriciliğinde genellikle azotlu, fosforlu ve potasyumlu gübreler kullanılır. Dikim sırasında, fosforlu ve potasyumlu gübreler tamamı, azotlu gübrenin ise üçte biri toprağa karıştırılır. Bu, bitkinin kök sistemlerinin güçlenmesine ve ilk büyüme dönemlerinde sağlıklı bir başlangıç yapmasına yardımcı olur. Brokoli bitkisi büyüdükçe ve ana başlar oluşmaya başladıkça, azotlu gübrenin kalan miktarı ve diğer besin maddeleri değişik oranlarda ve belirli dönemlerde uygulanır. Bu, bitkinin sürekli ve dengeli bir şekilde beslenmesini sağlar. Dolayısıyla, kaliteli ve sağlıklı ürünler elde edilir.
Brokoli Yetiştiriciliğinde Hasat
Hasat işlemi, brokoli bitkisinin çiçek tomurcukları henüz açılmadan yapılır. Tomurcukların açılmaya başlaması ve sarı çiçek yapraklarının ortaya çıkması, ürünün pazar kalitesini kaybettiği anlamına gelir. Hasat sürecinde, ortadaki ana brokoli başının kesilmesiyle birlikte, yanlardaki sürgünler hızla büyüyerek daha küçük başlar oluşturur. Bir yetiştirme sezonu boyunca, hasat genellikle 2-3 günde bir olacak şekilde 4-6 kez tekrarlanır.
1 Dekardan Ne Kadar Brokoli Çıkar?
Hasat edilen brokolinin verimi; hasat yöntemine, kullanılan çeşide, dikim aralığına ve yetiştirme koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterir. Genellikle dekara 2000-3000 kg arasında bir verim elde edilir. Brokoli başları hasattan sonra da gelişmeye devam eder. Bu nedenle hasat edilen brokoliler oda sıcaklığında yaklaşık üç gün içerisinde sararır ve pazar değerini kaybeder. Brokoli için en uygun depolama koşulları, 0°C sıcaklıkta ve %95 nemde, iyi havalandırılan bir ortamda sağlanır. Hasat edilen brokoli bu koşullarda 2-3 haftadan daha uzun süre saklanmamalıdır. Uzun süreli depolama, çiçek tomurcuklarının renginin değişmesine ve tomurcukların dökülmesine neden olur. Bu nedenle, brokoli hasat edildikten sonra en kısa sürede tüketiciye ulaştırılmalıdır.