Unlu bit, özellikle turunçgiller başta olmak üzere birçok bitki türüne zarar veren bir zararlıdır. Bu böcekler, bitkilerin özsuyunu emerek beslenirler ve bu süreçte bitkilerin zayıflamasına, büyümenin durmasına ve hatta bitkilerin ölümüne yol açabilirler. Özellikle turunçgiller, incir, asma, nar gibi bitkilerde yaygın olarak görülürler. Unlu bitler, bitkiler üzerinde kalın beyaz bir mum tabakası oluşturarak, fotosentezi engelleyebilir ve bitkilerin genel sağlığını bozabilir. Ayrıca, bu böcekler tarafından salgılanan balımsı maddeler, fumajin adı verilen siyah bir mantar oluşumuna neden olabilir. Fumajin, bitkilerin fotosentez kapasitesini daha da azaltarak ürün kalitesini düşürür. Bu canlılar, çevresel koşullara bağlı olarak farklı gelişim dönemleri geçirir ve genellikle koloniler halinde yaşar. Bu nedenle, bahçelerde veya tarım alanlarında hızla yayılabilirler. Mücadele edilmediğinde, bitkilerde ciddi ekonomik kayıplara neden olabilirler. Unlu bitlerin etkili bir şekilde kontrol altına alınması için kültürel, biyolojik ve kimyasal mücadele yöntemleri kullanılabilir.
Unlu Bit Neden Olur?
Unlu bitler, bitkilerde yaygın olarak görülen zararlılardır ve çeşitli faktörler nedeniyle ortaya çıkabilirler. Unlu bitlerin oluşumuna neden olan başlıca etmenler:
- Çevresel Koşullar: Yüksek nem ve düşük hava akımı, bu böceklerin gelişimini destekler. Yaz sonlarında ve sonbaharda, bitki gövde ve dallarına yayılmaları çevresel koşullarla ilişkilidir.
- Bitki Sağlığı ve Stresi: Zayıf ve stresli bitkiler, unlu bitlerin saldırısına daha açıktır. Yetersiz su, besin eksiklikleri veya diğer zararlı etkiler bitkilerin bağışıklığını zayıflatabilir. Bu durumda, unlu bitler bitkilerin özsularını emerek daha hızlı bir şekilde yayılarak zarar verirler.
- Yoğunluk ve Koloni Oluşumu: Bir bitkide bulunan tek bir unlu bit, hızla çoğalabilir ve diğer bitkilere geçebilir. Bu koloniler, kısa sürede büyük alanlara yayılabilir ve bitkilerde büyük zararlara neden olabilir.
- Yetersiz Bakım ve Temizlik: Yabancı otların ve ölü bitki parçalarının bulunması, unlu bitler için uygun bir yaşam alanı sağlar.
- Yanlış Sulama ve Gübreleme: Aşırı sulama veya gübreleme, bitkilerde fazla nem ve besin birikimine neden olabilir. Bu durum, unlu bitlerin gelişimini ve yayılmasını kolaylaştırır. Doğru sulama ve gübreleme yöntemleriyle bu riskler azaltılabilir.
- Diğer Zararlılar ve Hastalıklar: Unlu bitler, diğer zararlılar ve hastalıklarla da ilişkili olabilir. Özellikle bu zararlılar tarafından üretilen balımsı maddeler, unlu bitlerin beslenme alanı olarak kullanılır ve bu durumun yayılmasına neden olabilir.
- Biyolojik Dengenin Bozulması: Bahçelerde veya tarım alanlarında doğal düşmanların yetersizliği, unlu bitlerin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasına yol açabilir. Doğal avcı böceklerin ve parazitlerin eksikliği, unlu bitlerin popülasyonunu artırabilir.
Unlu bitlerin oluşumunu ve yayılmasını önlemek için, çevresel koşulları iyileştirmek, bitki sağlığını korumak ve düzenli bakım yapmak önemlidir.
Unlu Bit Hangi Bitkilerde Görülür?
Unlu bitler, çeşitli bitki türlerinde zarara yol açabilen zararlılardır. İşte unlu bitlerin sıklıkla görüldüğü bitki türleri:
Turunçgiller
İncir
Asma (Üzüm)
Nar
Sera Bitkileri
Süs Bitkileri
Sebzeler (Domates, Biber, Patlıcan)
Fasulye
Pamuk
Unlu bitler, bu bitkilerde yoğun emgi yaparak bitkilerin sağlıklarını bozabilir ve ürün kalitesini düşürebilir.
Unlu Bit ile Nasıl Mücadele Edilir?
Kültürel Önlemler:
- Bahçede yabancı otları temizleyin.
- Sürüm işlemlerini uygun zamanlarda yapın.
- Budama yaparken ağaçların taçlarının birbirine değmemesine dikkat edin.
- Güneşlenme ve hava akışını sağlayın.
Biyolojik Mücadele:
- Cryptolaemus montrouzieri ve Leptomastix dactiilopii unlu bitlerin doğal düşmanlarıdır. Bu yararlı böcekler unlu bitlerle bulaşık bahçelere salınarak biyolojik mücadele yapılabilir.
- Bahçelerde doğal düşmanlar varsa, unlu bit popülasyonu kontrol altında tutulabilir.
Kontrol ve Salım:
- Nisan ayı ortasından itibaren 15 gün ara ile bahçeyi kontrol edin.
- %5-8 bulaşıklık tespit edilirse, ağaç başına 2-3 predatör ve 10 parazitoit salın.
- Ağustos ayında %15 bulaşıklık varsa, ağaç başına 4-5 predatör ve 10 parazitoit verin.
- %20 bulaşıklık olan bahçelere Eylül’den Kasım’a kadar ağaç başına 10 predatör ve 20 parazitoit salın.
Karınca Kontrolü:
- Yararlı böcek salımlarından önce ağaçların kök boğazlarını karınca öldürücü toz ilaçla ilaçlayın.
- Ağaçların toprakla temas eden dal uçlarını budayarak karınca faaliyetini önleyin.
Kimyasal Mücadele:
- Biyolojik mücadele yapılmayan bahçelerde meyveler fındık iriliğinde iken ruhsatlı ilaçlarla kimyasal mücadele yapın.
- Yüksek popülasyonlu bahçelerde biyolojik mücadele öncesinde popülasyonu azaltmak için kimyasal mücadele uygulanabilir.
